Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında yakalama kararı başvurusu yapması, Avrupa ülkeleri arasında ihtilaf yarattı. 

UCM Başsavcısı Kerim Han, dün yaptığı açıklamada Netanyahu ve Gallant hakkında yakalama kararı başvurusunda bulunduğunu bildirmişti.

Buna ek olarak Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, Hamas'ın Gazze'deki lideri Yahya Sinvar ve Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin Kassam Tugayları'nın lideri Muhammed ed-Dayf hakkında da başvuruda bulunulduğu aktarılmıştı. 

Fransa Dışişleri Bakanlığı'ndan dün yapılan açıklamada, UCM'nin başvurusunun Tel Aviv yönetimine "aylardır yapılan uyarıların ardından geldiğine" dikkat çekilerek şu ifadelere yer verildi:

İsrail'e uluslararası insan hukukuna uyması gerektiğine, özellikle Gazze Şeridi'ndeki sivil kayıpların kabul edilemez olduğuna ve insani yardıma erişimin yetersiz kaldığına dair aylardır uyarıda bulunuduk. Fransa, UCM'nin bağımsızlığını ve suçların cezasız kalmamasını her durumda destekliyor.

Avrupa Birliği'nde (AB) Fransa'nın yanı sıra Slovenya ve Belçika'dan da UCM talebine destek geldi. 

Slovenya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada "7 Ekim 2023'ten itibaren İsrail ve Filistin topraklarında işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar, faillerine bakılmaksızın bağımsız ve tarafsız şekilde yargılanmalıdır" ifadelerine yer verildi. 

Belçika Dışişleri Bakanı Hadja Lahbib de Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, UCM'nin hamlesine destek vererek "Gazze'de işlenen suçlar, failleri kim olursa olsun en üst düzeyde kovuşturmaya tabi tutulmalıdır" diye yazdı. 

Diğer AB ülkeleriyse UCM'nin yakalama kararı başvurusunun doğru olmadığını savundu. 

Almanya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, Hamas liderleriyle Netanyahu ve Gallant hakkında eş zamanlı başvuru yapılmasının "yanlış bir denklem" olduğu savunuldu. 

Açıklamada, UCM'nin bağımsızlığına ve diğer tüm uluslararası mahkemelerde olduğu gibi usule ilişkin prosedürlerine saygı duyulduğu belirtilirken, İsrail hükümetinin halkını koruma ve savunma görevi bulunduğu vurgulandı. 

Çekya Başbakanı Petr Fiala da benzer bir duruma dikkat çekerek açıklamasında şu ifadelere yer verdi: 

UCM Başsavcısı'nın demokratik yollarla seçilmiş bir hükümetin temsilcileriyle İslamcı bir terör örgütünün liderleri hakkında tutuklama emri çıkarma önerisi dehşet vericidir ve kesinlikle kabul edilemez.

Avusturya Başbakanı Karl Nehammer de UCM'yi eleştirerek "İsrail devletini ortadan kaldırmak isteyen terör örgütü Hamas'ın lideriyle, bu devletin demokratik yollarla seçilmiş temsilcilerinin aynı başvuruda anılması anlaşılmaz bir durum" dedi. 

UCM'nin hamlesine AB'nin yanı sıra Birleşik Krallık ve ABD'den de tepki geldi. 

BK Başbakanı Rishi Sunak, UCM'nin attığı adımın "çatışmalara ara verilmesine, rehinelerin kurtarılmasına ya da insani yardımların ulaştırılmasına yönelik ilerleme sağlamayacağını" öne sürdü. 

ABD Başkanı Joe Biden ise UCM'nin yakalama kararı başvurusunu "utanç verici" diye niteledi. Biden, İsrail'in Gazze'de yürüttüğü askeri operasyonlarda soykırım yapılmadığını savunurken, Tel Aviv yönetimiyle Hamas'ın bir tutulamayacağını da sözlerine ekledi.

Süreç nasıl işleyecek?

UCM tarafından Netanyahu ve Gallant'a yöneltilen suçlar arasında kasten öldürme, sivil nüfusa karşı kasıtlı saldırılar düzenleme, açlıktan kaynaklanan ölümler de dahil insanlığa karşı suç teşkil eden imha ve cinayet gibi ihlaller yer alıyor. 

Hamas'a yöneltilen suçlar arasındaysa insanlığa karşı suçlar, savaş suçları, rehin alma, işkence ve cinsel şiddet eylemleri var.

Han'ın yakalama başvurusu talebi, UCM'nin ön yargılama birimi tarafından değerlendirilecek. 

ABD'deki Northeastern Üniversitesi'nden Zinaida Miller, Amerikan gazetecilik kuruşu Politico'ya, talebin büyük ihtimalle kabul edileceğini söyledi. Uluslararası hukuk uzmanı, "Savcı şu ana kadar tespit ettiklerinden emin olmasa bu aşamada arama emri için başvurmazdı" dedi. 

Diğer yandan UCM'nin talebinde, Hollywood yıldızı George Clooney'nin eşi Amal Clooney'nin önemli rol oynadığı aktarıldı. Han, dünkü açıklamasında yakalama kararı başvurusunun hazırlanması sürecinde kendisiyle çalışan 6 hukuk uzmanının arasında, insan hakları avukatı Clooney'nin de yer aldığını belirtti.

Independent Türkçe, Politico, New York Times, CNN