10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü

10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü vesilesiyle “İnsanlık ailesinin bütün üyelerinde bulunan onurun ve onların eşit ve vazgeçilmez haklarının tanınmasının dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli” (İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, 1948) olduğunu hatırlatıyor; insan hakları idesinin etkili biçimde uygulandığı, uluslararası toplumun tüm aktörlerinin misyonlarını en iyi biçimde icra ettiği ve insan hakları ihlallerinin son bulduğu bir dünya temenni ediyoruz.

Modern insan hakları düşüncesi, dünya siyasi tarihinin trajedilere eşlik eden kırılmalar üzerinden gelişimini sürdürmüştür. Dünya savaşlarında yaşanan ağır insan hakları ihlalleri, insan haklarının korunmasına yönelik çabaların yoğunlaşmasına yol açmıştır. 1945 yılında Birleşmiş Milletlerin (BM) kuruluşuyla birlikte uluslararası barış ve güvenliğin sağlanması, insan haklarının korunması ve insanlığın refahı için ortak bir sorumluluk üstlenilmiştir. 10 Aralık 1948 tarihinde BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde (İHEB) bu hedeflerin somut bir ifadesi olarak insan onuruna saygı, tüm dünyada temel bir ilke olarak benimsenmiştir. İHEB’in 2’nci maddesine göre “Herkes, ırk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasi veya diğer herhangi bir akide, milli veya içtimai menşe, servet, doğuş veya herhangi diğer bir fark gözetilmeksizin işbu Beyannamede ilan olunan tekmil haklardan ve bütün hürriyetlerden istifade edebilir.” İHEB’in kabulünün üzerinden 76 yıl geçmesine rağmen bugün dünyada yaşanan insani krizler, trajediler ve savaşlar evrensel insan hakları normlarının kırılganlığını gözler önüne sermektedir. Özellikle İsrail’in Filistinli sivil halka yönelik insanlığa karşı saldırıları ve soykırım suçu teşkil eden eylemleri, insan haklarının tüm değerler dizgesinin yadsınmasının bir göstergesi olarak okunabilir. Gerek insancıl hukuk gerek uluslararası insan hakları hukuk normlarının yok sayıldığı bu saldırıların neticesinde başta kadın, yaşlı ve çocuklar olmak üzere binlerce kişi katledilmiş, on binlerce kişi yaralanmış ve bir milyondan fazla kişi yerinden edilmiştir. Bu süreçte, Gazze’de bireylerin en temel gereksinimlerine ulaşamamasına; hastanelerin, ibadet yerlerinin, sivil yerleşim alanlarının bombalanmasına ve temel hak ve özgürlükler ile insancıl hukukun en temel ilkelerinin ihlal edilmesine tanıklık edilmiştir. 10 Aralık Dünya İnsan Hakları Günü vesilesiyle “İnsanlık ailesinin bütün üyelerinde bulunan onurun ve onların eşit ve vazgeçilmez haklarının tanınmasının dünyada özgürlük, adalet ve barışın temeli” (İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, 1948) olduğunu hatırlatıyor; insan hakları idesinin etkili biçimde uygulandığı, uluslararası toplumun tüm aktörlerinin misyonlarını en iyi biçimde icra ettiği ve insan hakları ihlallerinin son bulduğu bir dünya temenni ediyoruz.