İran'ın Simnan eyaletindeki 'gizli nükleer deneme' veya deprem: Sosyal medyadaki iddialar neler?

Simnan eyaletindeki deprem haberinin ardından, sosyal medyada Tahran'ın bazı bölgelerinde de hissedilen sarsıntının İran'ın ilk nükleer denemesinden kaynaklandığına dair spekülasyonlara yol çıktı.

Tahran Üniversitesi'nin sismografi merkezi 5 Ekim Cumartesi günü saat 22.45'te İran'ın Simnan eyaletindeki Aradan şehrinde 4,4 büyüklüğünde bir depremin gerçekleştiğini, sarsıntıların Tahran'ın doğusunda da hissedildiğini duyurdu. Yerin 12 kilometre altında meydana gelen depremin merkez üssü 35,42° kuzey ve 52,78° doğu olarak kaydedildi. Haberin yayınlanmasından saatler sonra sosyal medyada, Tahran rejiminin muhtemelen İsrail'in kendi topraklarına yönelik saldırılarına karşı caydırıcı bir önlem olarak ilk yer altı nükleer testini gerçekleştirmeye çalıştığı yönünde spekülasyonlar yayılmaya başladı. Bu spekülasyonlar, İslam Cumhuriyeti yetkilileri ve Devrim Muhafızları komutanlarının, ülke üzerindeki ekonomik, siyasi ve askeri baskıların yoğunlaşması halinde Tahran'ın askeri savunma doktrinini değiştireceği yönünde açıklamalarının ardından geldi. Bununla birlikte, İslam Cumhuriyeti'nin Milli Güvenlik Konseyi'nin gayrı resmi ana bilgi kaynağı olarak faaliyet gösteren NorNews haber sitesi, nükleer spekülasyonları "söylenti" olarak nitelendirerek reddetti ve nükleer denemelerin İran'ın nükleer ve savunma doktrinine aykırı olduğunu bir kez daha vurguladı. İran'ın gizli nükleer test alanları var mı? Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD), 2019 yılında İran'ın "Saha Projesi" olarak bilinen yer altı nükleer test sahaları inşa etmek için bir program başlattığı yönünde bir rapor yayınladı. Düşünce kuruluşu, İran Dışişleri Bakanlığı tarafından "ekonomik yaptırımların uygulanmasında ve yoğunlaştırılmasında etkin rol oynamak amacıyla İslam Cumhuriyeti'ne karşı yalan üretmek ve yaymak, teşvik etmek, danışmanlık yapmak, lobicilik yapmak ve olumsuz propaganda kampanyası yürütmek" suçundan beş yıl süreyle yaptırıma tabi tutuldu. 2019 raporuna göre, araştırmacılar "yer altı nükleer patlayıcının verimini ölçmek için sismik yöntemlerin geliştirilmesinin bir parçası olarak 2003 yılında nükleer olmayan yer altı patlayıcı testlerinin gerçekleştirildiği muhtemel konumu (Semnan'ın güneydoğusundaki bir bölgede) belirledi." Bu durum, Simnan'da bildirilen depremin Tahran'ın ilk nükleer testiyle bağlantılı olabileceği ihtimalini artırıyor. İran daha önce "İmam Humeyni" uzay merkezinin ve Simnan'ın güneydoğusundaki füze karargahının varlığını kabul etmiş olsa da, bu yer depremin merkez üssünden 100 kilometreden fazla uzakta. Ancak bazı sosyal medya kullanıcıları, İran'ın Simnan eyaletinde ilan edilmemiş bir yer altı nükleer tesisine sahip olabileceği yönünde spekülasyon yapmaya devam ediyor ve bu tesisleri Natanz gibi tanınmış bir tesiste yürütmek yerine burayı bir test alanı olarak kullanmayı tercih ettiğini belirtiyor. Bununla birlikte, İslam Cumhuriyeti'nin Milli Güvenlik Konseyi'nin gayrı resmi ana bilgi kaynağı olarak faaliyet gösteren NorNews haber sitesi, nükleer spekülasyonları "söylenti" olarak nitelendirerek reddetti ve nükleer denemelerin İran'ın nükleer ve savunma doktrinine aykırı olduğunu bir kez daha vurguladı. İran'ın gizli nükleer test alanları var mı? Washington merkezli bir düşünce kuruluşu olan Demokrasileri Savunma Vakfı (FDD), 2019 yılında İran'ın "Saha Projesi" olarak bilinen yer altı nükleer test sahaları inşa etmek için bir program başlattığı yönünde bir rapor yayınladı. Düşünce kuruluşu, İran Dışişleri Bakanlığı tarafından "ekonomik yaptırımların uygulanmasında ve yoğunlaştırılmasında etkin rol oynamak amacıyla İslam Cumhuriyeti'ne karşı yalan üretmek ve yaymak, teşvik etmek, danışmanlık yapmak, lobicilik yapmak ve olumsuz propaganda kampanyası yürütmek" suçundan beş yıl süreyle yaptırıma tabi tutuldu. 2019 raporuna göre, araştırmacılar "yer altı nükleer patlayıcının verimini ölçmek için sismik yöntemlerin geliştirilmesinin bir parçası olarak 2003 yılında nükleer olmayan yer altı patlayıcı testlerinin gerçekleştirildiği muhtemel konumu (Semnan'ın güneydoğusundaki bir bölgede) belirledi." Bu durum, Simnan'da bildirilen depremin Tahran'ın ilk nükleer testiyle bağlantılı olabileceği ihtimalini artırıyor. İran daha önce "İmam Humeyni" uzay merkezinin ve Simnan'ın güneydoğusundaki füze karargahının varlığını kabul etmiş olsa da, bu yer depremin merkez üssünden 100 kilometreden fazla uzakta. Ancak bazı sosyal medya kullanıcıları, İran'ın Simnan eyaletinde ilan edilmemiş bir yer altı nükleer tesisine sahip olabileceği yönünde spekülasyon yapmaya devam ediyor ve bu tesisleri Natanz gibi tanınmış bir tesiste yürütmek yerine burayı bir test alanı olarak kullanmayı tercih ettiğini belirtiyor. Tahran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na nükleer faaliyetleriyle ilgili bilgilendirmeyi sürekli yapmadı. Aynı zamanda İran depreme yatkın bir ülke ve bu tür sarsıntılar nadir veya tuhaf değil. Sosyal medya kullanıcıları, İslam Cumhuriyeti'nin nükleer faaliyetlerini Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'na doğru bir şekilde açıklamadığı konusundaki kayıtlarına dayanarak iddialarına devam ediyor. Tabii ki, İran bir deprem ülkesi ve bunun gibi depremler nadir veya garip değildir, ancak Ortadoğu'daki siyasi ve askeri koşullar ve İran-İsrail gerilimindeki benzeri görülmemiş artış, herhangi bir resmi haber yayınlanmadan önce bu tür spekülasyonlara yol açtı.   euronews.com