2000 yılına kadar Almanya Vatandaşlık Hukuku’nda 22 Temmuz 1913 tarihli İmparatorluk ve Devlet Tabiiyeti Yasası (Reichs-und Staatsangehörigkeitsgesetz- RuStAG) temel alınıyordu. Bu çerçevede, Alman vatandaşı olmak soy bağı/nesep ilkesine (jure sanguinis) dayanmakta ve Almanya içinde ya da dışında Alman bir anne veya babadan dünyaya gelen çocuklar doğumla vatandaşlık hakkı kazanarak Alman vatandaşı olmaktaydı. Bununla birlikte, bu yasa Alman vatandaşlığını sonradan kazanmış olan yabancıların çifte vatandaşlık hakkına sahip olmalarına da imkân tanıyordu. 1 Ocak 2000 tarihinde vatandaşlık hukukunda reforma gidilmiş ve yeni Almanya Vatandaşlık Yasası (Staatsangehörigkeitsgesetz- StAG) yürürlüğe girmiştir. 2005 tarihinde Göç Kanunu (Zuwanderungsgesetz-ZuwandG) yürürlüğe girmiş; yürürlükteki İkamet Kanunu (Aufenthaltsgesetz) Göç Kanunu ile bütünleştirilmiş ve Yabancılar Kanunu (Ausländergesetz) yürürlükten kaldırılmıştır. Yabancı statüsündeki kişilerin vatandaşlığa alınma şartları da Vatandaşlık Kanunu’na aktarılmıştır. Almanya Vatandaşlık Yasası- StAG, vatandaşlığı genel olarak bir kişinin tüm hak ve yükümlülüklerle birlikte Almanya Federal Cumhuriyeti’ne bağlı olması şeklinde ifade etmektedir. Tüm Alman vatandaşları aynı zamanda Avrupa Birliği’nin İşleyişine Dair Anlaşma çerçevesinde Avrupa Birliği (AB) vatandaşıdır. 19 Ocak 2024 tarihinde Federal Meclis’te kabul edilen Vatandaşlık Yasasının Modernizasyonu Yasası (Gesetz zur Modernisierung des Staatsangehörigkeitsrecht), 17 maddeden oluşan Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma 2030 Hedefleri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Bu yasa 27.06.2024 tarihi itibarıyla yürürlülüğe girmiştir. Bu yasa eşitsizlikleri azaltmayı ve planlı/iyi yönetilen göç politikaları uygulamayı temel almaktadır. Buna göre, Alman vatandaşlığı alabilmek için ikamet süresi, ileri düzeyde Almanca bilgisi ve ekonomik özgürlük kanıtı, insan onurunun güvencesi ve özgürlükçü demokratik düzene bağlılık şartları gerekmektedir. Kadın erkek eşitliğine aykırılık, çok eşlilik, antisemitizm ve ırkçılık gibi eğilimler ile bu eğilimler neticesinde ceza alınmış olması da Alman vatandaşlığı almanın önündeki engeller arasında yerini almıştır. Kalıcı ikamet ile başarılı bir entegrasyon hedefleyen, çok ulusluluğu benimseyen ve bir göçmen ülkesinin gereksinimlerini karşılamayı amaçlayan bu yeni yasa tasarısı, vatandaşlığa geçişi kolaylaştırarak çifte ve çoklu vatandaşlığın önünü açmaktadır. Demografik açıdan ise 23,8 milyonu göçmen kökenli olmak üzere 84,6 milyon nüfusa sahip olan Almanya’da 50 yaş ve üzeri toplam nüfus 12.770.104 olup bu nüfusun toplam nüfusa oranı %16 civarındadır. Almanya hükümetinin son yıllarda düzenli göçü teşvik edici uygulamalarına yakından şahidiz. 2015 yılında eski Şansölye Angela Merkel Almanya’nın bir göçmen ülkesi olduğunu belirtmesi önemli bir göstergedir. Geçtiğimiz yıl Kalifiye İş Gücü Göçünü Geliştirme Yasasını kabul eden Almanya, nitelikli iş gücünü ülkeye çekmek için sık sık uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmektedir. Bunun sebepleri düşünüldüğünde iki faktör ön plana çıkmaktadır: ekonomi ve demografi. Almanya’da ekonomik ve demografik açılardan son 20 yıldır değişiklikler gözlenmekte; ekonomik açıdan AB’nin lokomotifi konumunda olan ve cari fazla veren Almanya giderek bu özelliğini kaybetmektedir. Bunun farkında olan ülke otoritesi ve Şansölye Olaf Scholz: "Yeni vatandaşlık yasasıyla, onlarca yıldır Almanya'da yaşayan ve çalışan, burada, kendi evinde olan, yasalarımıza uyan herkese şunu söylüyoruz: Siz Almanya'ya aitsiniz!" şeklinde duyurmuştur. Bu Almanya´nın geleceginde; ülkedeki ve yeni gelecek göçmen toplumun önemini arttırmıştır. En nihayetinde vatandaşlık hem devlete hem topluma aidiyeti pekiştiren ve devlet ile bireyler arasındaki ilişkileri güçlü bir zemine taşıyan bir bağdır. Çifte/çoklu vatandaş olmayı tercih eden Almanya’da yerleşik Türk vatandaşları hem Almanya hükümeti ve toplumu hem de Türkiye ve Türk toplumu açısından eşit haklara sahip olarak aidiyetlerini pekiştirebileceklerdir. Erdal Tekin Köln / Almanya