Bir gerdanlık gibi Bolaman’ın ışıkları Fatsa Körfezi’nin boynunda Bakınca Çullu tepesinden… Kim bilir ne asırlık öyküler var, tarihin koynunda? Denizin, dağların bağrında… Antik Pontus’un başkentiymiş Polomonyum binlerce yıl önce. Bolaman bir nahiye idi çocukluğumuzda, köyümüz oraya bağlıydı, beş kilometre yükseğindeyiz, şimdilerde mahallesi oldu Fatsa’nın. Bolaman’ı bilmek, gezmek, görmek gerek. Kendimizi aşmaya yardım eder bir önemli kenti araştırmak-incelemek. Sahil kasabası; denizi var, küçük adaları, mağaraları, inanılmaz güzellikte kıyıları, mavisi-yeşili var, her biri tarih kokan konakları ve bitmez öyküleri, güzel insanları… Çok ayrıntısı var, ayrıntıya girmezsen esası kaçırırsın. Kentin ekonomi politiği, mizahı, şiiri, çokça öyküsü, romanlık konuları var. Coğrafyası, tarihi ciltler doldurur. Bekliyor yazarlarını, şairlerini. Hiç yazılmadı değil, öz çocuklarından Azer Yaran yazdı, Fatin Hazinedar yazdı. Sevgili Fatin her yönüyle yazdı Bolaman’ı, Heyamola Yayınlarından çıkan kitabında. Tarihsel, toplumsal yanıyla, ekonomi politiğinden, sosyal yapısına, çocukluk dünyasından denizine, ironi ve mizah bezeli akıcı-yalın dil ve anlatımıyla… Yazarın “Küçük Bir Ada’nın Not Defterinden BOLAMAN” isimli bu kitabı üzerine kapsamlı bir yazıyı yakında kaleme alacağım. Virajları manzara olarak muhteşemdir ama bir zamanlar çok da can almıştır. Batısında Fatsa, doğusunda Yalıköy, Medreseönü, Yasun Burnu ve daha ileride Perşembe. Ben havadan bakıyorum akşamları-geceleri Bolaman’a, Fatsa’ya- Dolunay’a. Bir ışık cenneti, geceler çok katlı çirkinlikler hariç diğerlerini kapatıyor. Yıllardır, gezginler, araştırmacılar, bilim insanları çok gelmişler bu diyarlara, notlar almışlar, kitaplar yazmışlar. Anlatmakla- yazmakla bitmeyecek bir öykü Karadeniz. Güneş karşı Kurşunçalı Dağından doğup ilk ışınlarını yolladığında Fatsa Körfezine dalgaları izlemek doyumsuzdur. Dalgalar sırlarla dolu Denizin sözleridir. Her zaman söyleyecek çok sözü vardır Karadeniz’in… Yazacağız hepsini sırası geldikçe… Bolaman (Kale) nahiyesi Fatsa Körfezinin içinde çok şirin, doğal bir limanı olan, tarihsel bir yer. Tarihselliği; hem antik Pontus Krallığına başkent olmasından, hem her dönemde önemli toplumsal olaylar yaşamasından, hem meşhur kaleleri (yakınlarında, Cıngırt, Fadisane, Haznedar Konağı) hem de deniz potansiyeli olmasından ileri gelir. Elbette Karadeniz kıyılarında olmak, ticaret ve liman açısından da büyük öneme sahiptir. Güçlü ayanlar (toprak beyleri, üst devlet yöneticileri, nüfuzlu kimseler) ile Osmanlı yönetiminin son birkaç yüzyılında bu bölge ve Konaklar yeniden incelenmelidir. Bolaman’ın tarihsel ve kültürel mirasına ne oldu derseniz gerek kalıt olarak, gerek çevre duyarlığı olarak ayrıca araştırma konusu olabilir. Gelecek yazılarımızda, bölgemizin tarihinden coğrafyasına, sosyal yapısından edebiyatına, turizm potansiyelinden sanat tarihine, Türkülerinden insan öykülerine dek daha geniş kapsamlı değineceğiz. Sevgi ve üretkenlikle kalın… Çok yakında yine yeşillenecek fındık dalları, umudunuz çoğalsın…