Gazetedeki köşemin adı “Londra Mektupları” olmasına rağmen,  ne kadar  ilginizi çekeceğini kestiremediğimden,  sizlere,  zaman zaman yaptığım gevezelikleri bir yana bırakırsanız, salt buradan haberleri, gelişmeleri yazmak yerine memleketimizle ilgili olabilecek, bağlantı kurulabilecek, mukayese yapılabilecek olayları, bilgileri aktarmayı tercih ediyorum. Geçtiğimiz günlerde, İngiliz televizyon kanallarından birinde, bu adamların gerçekten de muhteşem yaptıkları belgesellerden birini izlerken iki üç yıl  önce Ülkemizde hayli yankı bulan bir olay aklıma geldi. Bir kaç haftadır devam eden belgesel Britanya Adaları ile ilgiliydi. Biliyorsunuz, Britanya Adaları, Büyük Britanya ve İrlanda Adaları ile onlara bağlı 6 bin küsur adacıktan müteşekkildir. Doğudaki Büyük Britanya Adasında İngiltere, Galler ve İskoçya; batıdaki daha küçük Adada ise İrlanda Cumhuriyeti ile Birleşik krallığı oluşturan 4. bölge olan Kuzey İrlanda bulunur. Böylece Britanya Adaları üzerinde iki devlet , yani (İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda’dan müteşekkil) Birleşik Krallık  ile İrlanda Cumhuriyeti vardır …… ………….desek…………. ….yanlış olur. Zira burada özel statüsü olan üç ada daha vardır. Man, Guernsey ve Jersey Adaları. Son ikisini bir yana bırakalım (jarse kumaşının  adı Jersey Adasından gelir, tıpkı bu çerçevede saymadığımız Shetland Adasının, koyun yününden yapılan kazaklara, kumaşlara adını verdiği gibi). Bugünkü yazımın konusu  Man Adası. Bu Ada hakkına bildiklerimi belgeselden öğrendiklerimle harmanlayarak sizinle paylaşmak istedim. Neden? Neden olacak ayol, Man Adasını hatırlamadınIz  mı? Hani şu iki üç yıl önce bazı siyasilerimizin, diğer bazı siyasileri, ailelerini, akrabalarını, yandaşlarını, candaşlarını Man Adasına özgü bankacılık hizmetlerinden, kolaylıklarından, imkanlarından yararlanmakla itham ettikleri; davalara, tazminatlara konu teşkil eden Man Adası. Hatırladınız, değil mi? Önce yerinden başlayalım. Nerede bu Man Adası? İrlanda Denizinde, Kuzey Irlanda ile İskoçya arasında. Peki, bu adada sadece erkekler mi yaşıyor da adına Man Adası demişler? Yok canım, öyle şey olur mu hiç.  Adada  erkekler de var,kadınlar da, üçüncü cins de. Eee, o zaman “Man” ne demek oluyor? Adanın asıl adı “Ellen (Isle/island-ada) Vannin (Mann)”, yani Manx dilinde “Manx’ların Adası “ Manx!’lar  da kim ol ki? Adada hayat ve yerleşim Milattan önceki asırlarda başlamış. Burası Kelt’lerin  memleketi. Uzun yüzyıllar boyu kendi hallerinde yaşamışlar ama sonradan yabancıların işgali başlamış. Öce 8.Yüzyılda Vikingler, ardından  9-13. asırlar arasında Norsmen’ler, burayı ele geçirip yönetmişler. Bu Adadan İskoçya’ya yağma seferleri düzenlemişler. İskoçların canına tak demiş olmalı ki sonunda gidip Adayı  işgal ederek 13-15. Asırlar boyunca ellerinde tutmuşlar. Garibim Manx’ların derdi bitmiş mi?  Ne gezer. 15.asırda da İngilizler gelmiş ve geliş o geliş olmuş. Bu kadar tarih yeter. Gelelim  günümüze. Önce Adanın büyüklüğüne bakalım. 574 kilometrekare. Bizim 40 bin kilometrekarelik Konya İlimizin yanında sivrisinek vızıltısı gibi kalır……. Ama……. Dünyadaki kimi ülkelere fark atar. Andora 460 km2 ; Palau takım adaları 458 km2; Lüksemburg 285 km2 ; Lihtenştayn  160 km2, Nauru 21 km2,  Tuvalu 20 km2, Monako 2 km2, Vatikan 0.44 km2; En yüksek dağı, ne dağı canım teorisi, ancak bizim İstanbul’daki Çmlıca Tepesi kadar, 600 metre. Hani otomobille gitseniz vites değiştirmenize  gerek bile kalmaz. Ya nüfusu? 85 bini ancak buluyor. Yani Man Adasının tüm halkını, biraz sıkıştırsanız, bizim Istanbul’daki 75 bin kişilik Atatürk Olimpiyat Stadına oturtmanız mümkün. Evet, Ada Karamürsel sepeti gibi küçük müçük ama iş paraya gelince iş değişiyor. Dur be oğlum Ahmet, paraya geçmeden önce Adanın siyasi statüsünü belileyelim. Burada durum biraz karışık; ne kuş ne de deve sayılabilecek  devekuşu misali. Resmi tanımı “ İngiliz Tacına /Tahtına Bağlı, Kendini Yöneten Bölge”….. Buyurun buradan yakın. Bu taiften ne anladınız? Kral 3.Charles “Man Adası Lordu” unvanı ile Devlet Başkanı. Demek ki, burası bir devlet”. Man Adasında Kralı bir “Vali Yardımcısı” temsil ediyor. İyi de “Yardımcısı” varsa bir de “Vali” olması gerekir, değil mi? Ama yok. Birleşik Krallık Adanın savunmasını ve dış ülkelerde  temsil edilmesini üstlenmiş. Ama…Adanın ayrı bir uluslararası kimliği mevcut. Adanın kendi bayrağı var, parası var (İngiliz Sterlini de geçerli ). İngilizce yanısıra kendi  resmi lisanı (Manx) var, . Başkenti (Douglas/ Manx’ça Doglish) var. Kendi milli marşı var. İki Kamaralı kendi parlamentosu var (Tynwada) . Kendi seçimlerini kendi düzenliyor ve kendi milletvekillerini seçiyor. Kendi Başbakanı (Chief Minister) var.. Kendi ordusu yoksa da kendi polisi var. Kendi yasaları var. Yani, var oğlu var. (Ara not. Tynwada dünyada ilk kez  (1881) hanımlara oy hakkı tanıyan parlamento olma onurunu taşıyor. Hanımlar bekarken oy kullanma hakkına sahipler, ancak, evlendiklerinde bu hakları ortadan kalkıyor ve kocalarına tabi oluyorlarmış, o tarihlerde). Dedim ya, burası  ne  kuş, ne deve; ne bağımlı,ne bağımsız bir memleket. Artık para konusuna geçebiliriz sanırım. Adada kelle başına milli gelir 85 bin dolar. Bu zenginlik nereden geliyor?  İki  karışlık Adada ihracat geliri sağlayacak tarım mı var, hayvancılık mı var, sanayi mi var? Yooo. Uçsuz bucaksız petrol, doğalgaz yatakları mı var ? Altın , uranyum ,elmas  madenleri mi var? Yooo. Öyleyse nereden  geliyor bu değirmenin suyu? Yıkama, aklama gibi temizlik faaliyetlerinden olabilir mi?  Vergi cenneti olmasından kaynaklanıyor olabilir mi? Bilmem. Bakalım rakamlar ne söylüyor. Gayrisafi Milli Hasılanın % 17’si sigortacılık sektöründen, % 17’si on line kumar hizmetlerinden (!),  % 9’u (IT) Enformasyon Teknolojisinden, yine % 9’u Telekomünikasyon  teknoljsinden……. Kalanı da (yaklaşık GSMH’nın yarısı) off shore bankacılıktan geliyor.   Lafı evirip çevirmeye gerek yok, vergi cenneti olan bu Ada finansal suç, para aklama….hatta terörizmin finansmanı alanlarında şampiyonluğa oynuyor. Durumu herkes biliyor ama ses çıkaran, bir şey yapan yok. Herhalde Dünya düzeni, dengeleri çerçevesinde birinin bu işleri yapması uygun görülmüş. …………………… Milli piyangonun yılbaşı çekilişinde, , değil ikramiye,  son numaradan amorti bile çıkmadı, yine. Oysa ne planlarım vardı. Paraları alıp Man adasında…. Neyse…. Kısmetse gelecek yılbaşına,inşallah. Ümit fakirin  ekmeği, ye Ahmet ye. …………………… Yeni yılınız kutlu olsun. Tanrı, geleni gideni aratmasın .