Edebiyatın Otoritesi yazarı Joseph Hillis Miller bizleri korkularımızla yüzleştiriyor. Öncelikle bir okur, sonra şair ve yazar gözüyle okudum. Çevirmen Orhan Tuncay kitabı anlaşılır kılan akıcı yalın dili hemen sarıyor. Eleştiri ve kuramsal kitaplar her zaman sıkıcı gelir. Kullanılan akademik dil bunun başlıca sebebidir. Yıllar önce okuduğum Edebiyat Alanında Otoritenin Şekillenişi. A. Ömer Türkeş birikim dergisinde yazıyı ek olarak paylaşmak istedim. *
Kitabın tanıtım yazısını okuyalım. Edebiyat nedir? Bir metni edebi kılan özellikler nelerdir? Bir kitabın kapağını açtığımızda adım attığımız gerçekliğin somut dünyayla nasıl bir ilişkisi vardır? Ve hepsinden öte, edebiyatın miadı doldu mu? Edebi eserler çağının sonuna mı geldik? J. Hillis Miller Edebiyatın Otoritesi’nde edebiyatın en temel sorunlarını masaya yatırıyor. Miller’a göre edebi bir eseri layıkıyla okuyabilmek için “biraz çocuksu” olmak gerekir ama aksine, yazmanın son derece ağır sonuçları vardır: Dünyanın hiçbir yerinde, yazdıklarınızın kurmaca olması sizi mahkemede aklamaz! Bu açıdan Edebiyatın Otoritesi aynı zamanda okuma yazmanın dolambaçlı yollarında okuruna yardımcı olacak bir kılavuz.
Joseph Hillis Miller Kaliforniya Üniversitesinde İngilizce ve Karşılaştırmalı Edebiyat profesörlüğü yaptı. Beş yaşında kendi kendine okumayı sökmüştür. O günden sonra Alice Harikalar Diyarında’yı defalarca okumuştur. The Ethics of Reading (Okumanın Etiği) başta olmak üzere birçok önemli kitabın yazarıdır.
Orhan Tuncay 1952 doğumludur, evlidir ve bir çocuğu vardır. İlk, orta ve lise eğitimini TED Ankara Kolejinde tamamlamıştır. ODTÜ İşletme Bölümünden lisans ve yüksek lisans dereceleri almıştır. Askerliğini Genel Kurmay Başkanlığında bilgisayar programcısı olarak tamamladıktan sonra çeşitli özel sektör kuruluşlarında çalışmış ve emekli olmuştur. Felsefe, tasavvuf, edebiyat, kişisel gelişim konularında İngilizceden Türkçeye ve Türkçeden İngilizceye 50 adetten fazla çeviri yapmıştır. Sekiz şiir toplamı, beş öykü derlemesi, bir romanı, Kafka üstüne bir de inceleme kitabı vardır. Bir şiir ve öykü derlemesi İngilizce yayımlanmıştır.
İÇİNDEKİLER
BİR EDEBİYAT NEDİR? Edebiyata Elveda mı? Edebiyatı Mümkün Kılan Nedir? Yazılı Çağın Sonu. O Halde Edebiyat Nedir? Kelimelerin Belirli Bir Kullanımı Olarak Edebiyat. Dünyevi Sihirbazlık Olarak Edebiyat.
İKİ SANAL GERÇEKLİK OLARAK EDEBİYAT “Açıl Susam Açıl”. Edebiyat Neden Serttir? Hayaletlerin Yükselişleri Olarak Açılışlar. Edebiyat Edimsel Bir Beyandır. Edebiyat, Sırlarını Saklar. Edebiyat, Mecazi Bir Dildir.
ÜÇ EDEBİYATIN SIRRI Dostoyevski’nin “Tamamen Yeni Dünya”sı. Henry James’in Ayak Basılmamış Karlarla Kaplı Alanı. Walter Benjamin’in “Saf Dili” . Proust’ta Bir Yalan Olarak Edebiyat. Tamamen Öteki Olarak Edebiyat: Jacques Derrida. Alacalı Bulacalı Bir Ekip
DÖRT NEDEN EDEBİYAT OKUMALIYIZ? Sanal Gerçeklikler Sağlığa Yararlıdır. Kitab-ı Mukaddes Edebiyat Değildir. Platon’un Coşkulu Şiiri Küçümsemesi ve Küçümsemenin Silsilesi. Platon Şiirden Neden Bu Kadar Çok Korkardı? Platon’un Şiiri Küçümsemesinin Uzun Ömrü. Aristo’nun Şiiri Savunması. Aristo Yaşıyor! Gizli Otobiyografi Olarak Edebiyat. Güvenilir Kişi Olarak Yazar. Konuşmanın Eylemi Olarak Edebiyat
BEŞ EDEBİYAT NASIL OKUNMALIDIR? Nasıl Okunacağını Öğretmeye Çabalamak Boş Bir İştir. Schwarzmerei Olarak Okumak. İyi Okuma Yavaş Okumadır. Okumanın Çıkmazı. İsviçreli Robinson Ailesi’ni Neden Seviyorum? İsviçreli Robinson Ailesi’ni Yavaş Okumak.
ALTI KARŞILAŞTIRMALI NASIL OKUNUR VEYA BOŞA KÜREK ÇEKMEK Revizyonist Yorum Olarak Düşman. Edebiyat ve Entelektüel Tarih. İsviçreli Robinson Ailesi’nde Şiddet. Crusoe’nun Kitapları ve Emperyalizm. İsviçreli Robinson Ailesi’nin Yapı Sökümü için Alice Kitapları. Masum Okuma için Sonuçlandırıcı Övgü veya Eğer Becerebilirsen Bu Büyük Bir Başarıdır.
Beni çok cezbeden ise dördüncü bölüm ise Neden Edebiyat Okumalıyız? Platon’un Coşkulu Şiiri Küçümsemesi ve Küçümsemenin Silsilesi. Platon Şiirden Neden Bu Kadar Çok Korkardı? Platon’un Şiiri Küçümsemesinin Uzun Ömrü. Aristo’nun Şiiri Savunması.
Kitabı okuduktan sonra birçok soru aklınıza gelebilir. Gelmesi gerekir sıkı okur sorgular. Şiir okuru azaldı mı? Neden şiir kitaplarına ilgi az… Bu sorumun cevabını haftaya sizlerle aramaya başlayacağım.
*Edebiyat Alanında Otoritenin Şekillenişi A. Ömer Türkeş
Edebiyatın Otoritesi
Yazar: Joseph Hillis Miller
Çevirmen: Orhan Tuncay
İlk Basım Tarihi: 01.03.2021 Sayfa Sayısı: 160
Ketebe Yayınları/İSTANBUL